فۆبیا

فۆبیا ترسێکی چڕ و ناعەقڵانییە لە شتێکی دیاریکراو، دۆخێک، یان چالاکییەکە، کە دەبێتە هۆی ناڕەحەتی یان ڕەفتاری دوورکەوتنەوە. نیشانەکان بە شێوەیەکی گشتی بریتین لە دڵەڕاوکێی زۆر، هێرشی ترس، ئارەقکردنەوە، لەرز، لێدانی خێرای دڵ و دوورکەوتنەوە لە هاندەرێکی فۆبی. چەند جۆرێک لە فۆبیای هەیە:

چەند جۆرێک لە فۆبیای هەیە:

فۆبیای تایبەت:

ترس لە تەنێک یان دۆخێکی دیاریکراو، وەک بەرزی (ئەکرۆفۆبیا)، جاڵجاڵۆکە (ئاراچنۆفۆبیا)، یان فڕین (ئاڤیفۆبیا).

فۆبیای کۆمەڵایەتی (تێکچوونی دڵەڕاوکێی کۆمەڵایەتی):

ترس لە دۆخە کۆمەڵایەتییەکان یان لێکۆڵینەوە لەلایەن کەسانی دیکەوە، کە دەبێتە هۆی دوورکەوتنەوە لە کارلێکە کۆمەڵایەتییەکان.

ئاگۆرافۆبیا:

ترس لە بوون لە دۆخێکدا کە ڕەنگە هەڵهاتن قورس بێت یان یارمەتیدەر بێت بۆ بەردەست نەبوونی، زۆرجار پەیوەستە بە شوێنە گشتیەکان یان شوێنە کراوەکانەوە.

بڵاوبوونەوە:

فۆبیایەکان لە باوترین نەخۆشیەکانی تەندروستی دەروونیدان، کە تووشی ملیۆنان کەس دەبن لە سەرانسەری جیهاندا. فۆبیای تایبەت زۆرترین باون، لەگەڵ فۆبیای کۆمەڵایەتی و ئاگۆرافۆبیا هەروەها گرنگن.

هۆکارەکان:

فۆبیەکان دەتوانن بەهۆی تێکەڵەیەک لە مەیلی بۆماوەیی، ئەزموونە زەبربەخشەکان، ڕەفتارە فێربووەکان، و هۆکارە مەعریفیەکانی وەک بیروباوەڕی ناعەقڵانی یان بیرکردنەوەی کارەساتبار گەشە بکەن.

چارەسەر:

چارەسەرە کاریگەرەکان بۆ فۆبیایەکان بریتین لە چارەسەری ڕەفتاری مەعریفی (CBT)، چارەسەری بەرکەوتن، هەستیاری سیستماتیکی، و دەرمان (وەک ڕێگریکەری هەڵبژێردراوی وەرگرتنەوەی سیرۆتۆنین). ئەم دەستێوەردانانە ئامانجیان کەمکردنەوەی ڕەفتارەکانی ترس و خۆپاراستنە بە تەحەدای بیرکردنەوە ناعەقڵانییەکان و وردە وردە بەرکەوتنی تاکەکان بە هاندەرە ترسناکەکان بە شێوەیەکی کۆنترۆڵکراو، ئەمەش ڕێگەیان پێدەدات فێری وەڵامی نوێ و گونجاو ببن.