تێکچوونی کەسایەتی:

تێکچوونی کەسایەتی بریتییە لە شێوازی بەرگەگرتنی ئەزموون و ڕەفتارەکانی ناوەوە کە بە شێوەیەکی بەرچاو لە چاوەڕوانییە کۆمەڵایەتییەکان لادەدەن، ئەمەش دەبێتە هۆی ناڕەحەتی یان تێکچوون لە بوارە کۆمەڵایەتی، پیشەیی، یان بوارە گرنگەکانی تری کارکردندا.

جۆرەکان:

جۆرەکانی تێکچوونی کەسایەتی بریتین لە تێکچوونی تێکچوونی پۆلی A (DD یان Escentric)، پۆلی B (دراماتیک، سۆزداری، یان ناڕێک)، و پۆلی C (دڵنیابوون یان ترساو).

پۆل A: ئەم گرووپە تێکچوونی کەسایەتی پارانۆید، شیزۆید و شیزۆتایپاڵ لەخۆدەگرێت. ئەو کەسانەی کە ئەم تێکچوونانەیان هەیە زۆرجار ڕەفتارە نامۆکان یان سەرنجڕاکێشەکان نیشان دەدەن، وەک بێمتمانەیی بە کەسانی دیکە (پارانۆید)، جیابوونەوە لە پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان (شیزۆید)، و شێوازەکانی بیرکردنەوەی تایبەت (شیزۆتیپاڵ).

پۆلی B: پێکهاتووە لە تێکچوونی کەسایەتی دژە کۆمەڵایەتی، سنووری، هیستریۆنی و نەرگسی، ئەم پۆلە بە ڕەفتاری دراماتیک، سۆزداری، یان ناڕێک تایبەتمەندە. تاکەکان لەوانەیە ئیمپەلسیڤیەت (دژە کۆمەڵایەتی)، ناجێگیر (هێڵی سنووری)، ڕەفتاری سەرنجڕاکێش (هیسترۆنیۆنی)، یان هەستێکی هەڵئاوساوی خۆگرنگی (نارسیست) نیشان بدەن.

پۆلی C: ئەم پۆلە خۆدزینەوە، وابەستە و تێکچوون و وەسوەسەیی کەسایەتییە ناچارکەرەکان لەخۆدەگرێت، کە بە ڕەفتارێکی دڵەڕاوکێ یان ترسناک تایبەتمەندە. تاکەکان دەتوانن خۆیان لە خۆپاراستن لە دۆخە کۆمەڵایەتییەکان (دوورکەوتنەوە)، پشت بەستن بە کەسانی دیکە بۆ بڕیاردان (وابەستە)، یان تەواوکاری و ڕەقبوون (وەسوەسە-ناچاری) نیشان بدەن.

پێناسەکردن:

تێکچوونی کەسایەتی بە شێوازە نەگۆڕ و ناگونجاوەکانی بیرکردنەوە، هەستکردن و ڕەفتارکردن دەناسرێتەوە کە دەبێتە هۆی ناڕەحەتی یان لاوازییەکی بەرچاو لە لایەنە جیاوازەکانی ژیاندا.

هۆکارەکان:

هۆکاری تێکچوونی کەسایەتی بریتییە لە یاریکردنی ئاڵۆزی هۆکارە بۆماوەییەکان، ئەزموونی سەرەتایی ژیان (وەک زەبر یان پشتگوێخستن)، فشارە ژینگەییەکان، و لاوازییەکانی دەمارە بایۆلۆژییەکان، کە بەشدارە لە گەشەکردن و پاراستنی ئەم تێکچوونانە.

بڵاوبوونەوە:

تێکچوونی کەسایەتی بە نزیکەی 10-13%ی دانیشتوانی گشتی مەزەندە دەکرێت، لەگەڵ ڕێژەکان لە نێوان تێکچوون و دانیشتووانی جیاوازدا جیاوازن. زۆرجار لەگەڵ حاڵەتەکانی تری تەندروستی دەروونیدا هاوبەشن و دەتوانن بە درێژایی تەمەنی بەردەوام بن.

چارەسەر:

چارەسەری تێکچوونی کەسایەتی بە شێوەیەکی گشتی بریتییە لە چارەسەری دەروونی، وەک چارەسەری ڕەفتاری دیالکتیکی (DBT)، چارەسەری ڕەفتاری مەعریفی (CBT)، یان چارەسەری دەروونی، کە ئامانج لێی چارەسەرکردنی شێوازە خراپەکانی بیرکردنەوە و ڕەفتارە. لەوانەیە دەرمانەکان بۆ بەڕێوەبردنی نیشانە تایبەتەکان یان حاڵەتە هاوبەشەکان بەکاربهێنرێت. ڕێگاکانی چارەسەرکردن بەپێی پێداویستییە تایبەتەکانی تاکەکەسەکەن و لەوانەیە پێویستیان بە پشتگیری و بەڕێوەبردنی درێژخایەن هەبێت.