وەسواسی (OCD):

وەسواسی (OCD) حاڵەتێکی تەندروستی دەروونییە کە بە بیرکردنەوەی دەستێوەردانکار و نەخوازراو (وەسوەسە) و ڕەفتارە دووبارەبووەکان یان کردەوە دەروونییەکان (تەختە) کە بۆ کەمکردنەوەی دڵەڕاوکێ یان ڕێگریکردن لە زیانێکی هەستپێکراو ئەنجام دەدرێت، تایبەتمەندە.

پێناسەکردن:

OCD تێکچوونێکی دەروونی درێژخایەنە کە بە بوونی وەسوەسە و ناچاری دیاری دەکرێت کە بە شێوەیەکی بەرچاو دەستوەردان لە کارکردنی ڕۆژانە دەکات و دەبێتە هۆی ناڕەحەتی.

هۆکارەکان:

هۆکاری OCD بریتییە لە مەیلی بۆماوەیی، هۆکارە دەمارە بایۆلۆژییەکان (وەک نائاساییەکان لە ئاستی سیرۆتۆنین)، کاریگەرییە ژینگەییەکان، و هۆکارە دەروونییەکان، کە بەشدارە لە گەشەکردن و توندییەکەی.

بڵاوبوونەوە:

OCD کاریگەری لەسەر نزیکەی 2-3%ی دانیشتوانی جیهان هەیە، ئەمەش وایکردووە ببێتە یەکێک لە باوترین تێکچوونەکانی تەندروستی دەروونی. دەتوانێت لە کەسانی هەر تەمەنێکدا ڕووبدات بەڵام زۆرجار لە کاتی هەرزەکاری یان زوو گەورەبووندا دەست پێدەکات.

نیشانەکان:

نیشانەکانی OCD بریتین لە بیرکردنەوە دووبارەبووەکان، دەستێوەردانەکان (وەسوەسە) کە پەیوەندییان بە پیسبوون، زیان، سیمیتری، یان کەسانی تابوەوە هەیە، هەروەها ڕەفتارە دووبارەبووەکان یان ڕێوڕەسمەکانی دەروونی (تەقە) کە ئامانجیان کەمکردنەوەی دڵەڕاوکێ یان ڕێگریکردنە لە زیانگەیاندن بە هەستکردن.

چارەسەر:

چارەسەری OCD بە شێوەیەکی گشتی بریتییە لە چارەسەری ڕەفتاری مەعریفی (CBT)، بە تایبەتی خۆپاراستن لە بەرکەوتن و وەڵامدانەوە (ERP)، دەرمان (ڕێگریکەرانی وەرگرتنەوەی سیرۆتۆنین یان SSRI هەڵبژێردراو)، و لە حاڵەتە توندەکاندا، ڕێکارەکانی نەشتەرگەری دەمار وەکوو هاندانی قووڵی مێشک (DBS). چارەسەری کاریگەر ئامانجیەتی نیشانەکان کەم بکاتەوە، کارکردن باشتر بکات، و کوالیتی ژیانی گشتی بەرز بکاتەوە.